Even kennismaken met… Nicole van der Ouw! Ze rolde vrij toevallig het trainersvak in na haar start bij KPN als projectmedewerker. Toen de projectleider vertrok, nam zij zijn rol over zonder ervaring, wat leidde tot een moeilijke periode vol valkuilen. Gelukkig bracht een training in projectmanagement verlichting en inzicht. Nicole realiseerde zich al snel dat alleen kennis van projectmanagement niet genoeg was om een ander groot probleem aan te pakken: het doorvoeren van cultuurveranderingen binnen een organisatie. Dit leidde haar naar Verandermanagement, waar ze haar passie vond. Nicole verdiepte zich verder in systeemdynamiek en organisatieopstellingen, wat nu echt haar thuisbasis is geworden. Lees hier het hele verhaal van onze ICM trainer Nicole van der Ouw.
Hoe ben je het trainersvak ingerold?
“Ik ben toevallig het trainersvak ingerold. Na mijn studie informatica en bedrijfskunde kreeg ik een baan bij KPN. Eerst was ik projectmedewerker, maar na een jaar werd ik projectleider. Zonder ervaring liep ik tegen alle klassieke valkuilen aan, het was een verschrikkelijke tijd. Gelukkig stuurde mijn werkgever me naar een projectmanagementtraining, waardoor ik grip kreeg op de zaken.
Ik richtte me op de ‘blauwe kant’ van projectmanagement: de huidige situatie beschrijven, een toekomstbeeld vormen en een plan maken. Maar bij cultuurverandering bleek dit niet te werken. Bij KPN volgde ik verschillende trainingen en kreeg ik de verantwoordelijkheid voor een groot project gericht op klantgerichtheid en verandervermogen. We hebben het hele organigram omgegooid, waarna de baas zich openlijk afvroeg: ‘We hebben nu het hele organogram omgebouwd, maar hebben we daarmee onze doelen bereikt?’. Het antwoord was een duidelijke nee. Daarop volgde de opdracht voor het doorvoeren van een cultuurverandering.
Nadat ik me verdiepte Verandermanagement, bleek dat ik dit veel leuker te vinden dan projectmanagement! Ik focuste me op gedrag, ontwikkeling en groepsdynamiek. Na acht jaar bij KPN, waarvan zeven met plezier, belandde ik in een burn-out. Die periode van zelfreflectie leerde me om werk te kiezen dat me energie geeft, in plaats van te voldoen aan de verwachtingen van anderen.
Ik ontdekte dat ik energie kreeg van Verandermanagement, werken met groepen en theatersport. Dit leidde tot een focus op creatieve werkvormen. Toen ik geen passend bedrijf vond, besloot ik om voor mezelf te beginnen. Met steun van mijn man en het besef dat succes tijd kost, waagde ik de sprong. Het was spannend, maar na twee jaar begon mijn bedrijf Creatief Verandermanagement goed te lopen.
Zo ben ik in het trainersvak gerold, door toeval, persoonlijke ontwikkeling en een onverwachte interesse voor Verandermanagement. Het heeft me veel voldoening gegeven en ik deel graag mijn kennis en ervaring met anderen.”
Wat typeert jou als trainer?
“Mijn vermogen omkundig en sensitiefte zijn voor de behoeften van de groep. Ik merk wat de groep nodig heeft door zowel te letten op desoorten vragendie gesteld worden als door de groepals geheel aan te voelen. Het gaat niet alleen om het energieniveau, ik voel ook aan wanneer erspanning is, vermoeidheid optreedt of ongeduldheerst binnen de groep.
De dynamiek wisselt sterk per groep, afhankelijk van hoe de deelnemers binnenkomen en hoe ze zich als groep vormen. Soms blijft een groep hangen op een oppervlakkig niveau van discussie. In plaats van alleen hun vragen te beantwoorden, kijk ik naar hoe ik ze kan helpen omdieper te gaanen antwoorden te vinden die op een fundamenteler niveau liggen. Als trainer help ik de groep om door deze barrières heen te breken, zodat ze zelf de verandering kunnen voelen. Het is een prachtige ervaring om samen met mijn cursisten deze verandering mee te maken.”
Welk advies geef jij graag door?
“Leer jezelf goed kennen en stel altijd de ‘waarom’-vraag: waaromwil je veranderen? En waarom op dit moment? Deze vragen zijn cruciaal, want zonder duidelijke reden krijg je mensen niet in beweging. Als veranderaar duik ik graag dieper in de systeemdynamiek van organisaties. Ik voel waar de stromingen zijn, waar het stokt, stroomt, en waar de spanning toeneemt. Het zijn vaak de onzichtbare onderstromen die bepalen hoe een organisatie functioneert.
In mijn trainingen focus ik op het begrijpen van deze dynamiek: waarom gaat het zoals het gaat? Er is altijd een reden, hoe frustrerend de situatie ook kan zijn. Het is belangrijk om niet alleen te kijken naar waar je heen wilt, maar ook te begrijpen waarom de huidige situatie is zoals die is.
Ik gebruik vaak de metafoor van de ijsberg: het topje is zichtbaar, maar 90% bevindt zich onder water. In organisaties botsen ijsbergen of draaien ze om elkaar heen, maar het zijn de onderliggende stromingen die dit bepalen. Deze stromingen zie je niet direct, maar je kunt ze afleiden uit het gedrag van de ijsbergen. Dit is systemisch werk: het boven water halen van onderliggende stromingen en begrijpen waarom ze zijn zoals ze zijn.
Als deze invalshoek niet helpt, is het mijn taak om creatief te zijn en een andere invalshoek te vinden die wel werkt. Het gaat er niet om nog harder te werken met dezelfde aanpak, maar om flexibel te zijn en nieuwe manieren te vinden om vooruitgang te boeken. Dat is de essentie van mijn werk als trainer en het advies dat ik graag doorgeef.”
Welke activiteit raad je deelnemers van Verandermanagement aan?
“Ik raad deelnemers altijd aan om niet alleen met hun hoofd, maar ook met hun handelen en gevoel de theorie te ervaren. Daarom zoek ik naar werkvormen die dit mogelijk maken. Een voorbeeld hiervan is het gebruik van creatieve methoden om systemische concepten te ervaren voor deelnemers, zoals het belang van ergens bij horen. Dit doe ik tijdens een sessie door de rol van een nieuwe interim manager op me te nemen en mijn rug naar een deel van de groep te keren, terwijl ik alleen met de andere helft praat. Dit simuleert een dynamiek van uitsluiting en laat zien hoe snel mensen reageren op het gevoel buitengesloten te worden. Hier komen allerlei reacties op van de groep, heel interessant en soms zelfs intensief om te ervaren. Het is een krachtige manier om de onbewuste principes in ons brein te laten zien en de impact ervan op groepsdynamiek te tonen.
Door deze ervaring kunnen deelnemers de link leggen naar soortgelijke dynamieken in hun eigen organisaties en begrijpen dat verandering niet alleen een kwestie van rationeel denken is, maar ook van emotionele en sociale factoren.”
Wat zou je nog willen leren?
“Ik begin binnenkort aan een training Klimaatcommunicatie! Als professional in Verandermanagement en systemisch werken, ben ik getraind om neutraal te luisteren en de kern uit een groep te halen. Maar bij klimaatverandering weet ik dat ik niet neutraal ben. Hoe voer ik dan goede gesprekken? Ik wil leren hoe ik vanuit mijn betrokkenheid constructieve gesprekken kan voeren.
Daarnaast wil ik mijn persoonlijke betrokkenheid bij duurzaamheid omzetten in professionele impact. Thuis passen we ‘genoeg is goed’ toe, maar ik wil deze filosofie ook buiten mijn privéleven inzetten. Tijdens de coronacrisis realiseerde ik me dat ik meer wilde bijdragen aan duurzaamheid, vooral toen ik zag hoe klimaatverandering mijn dochter beïnvloedde.
Ik heb ervaring met systemisch werken in een professionele context, zoals bij een startup waar ik hielp de dynamiek te veranderen zodat het team zelfstandiger kon opereren. Deze ervaringen hebben mijn motivatie aangewakkerd om mijn vaardigheden verder te ontwikkelen en bij te dragen aan maatschappelijke veranderingen op het gebied van duurzaamheid en klimaat.”
Wat zijn jouw boeken/podcast/artikel/app-tips voor Verandermanagement?
Dit zijn mijn boekentips van het moment:
- Jan Rotmans–Omarm de chaos
Dit is de nieuwste die ik nu aan het lezen ben. Het ligt op mijn bureau, omdat ik het nog niet heb uitgelezen. Maar dit is wat mij betreft een fantastisch boek over systemisch werken. - Jan Jacob StamenBarbara Hoogendoorn Boom–De Tegenstroom mee, het systemisch leiderschap
Het is een heel interessant boek, hoewel het soms wel erg diep ingaat op de taal van het systemische veld. - Danielle BraunenJitske Kramer–De Corporate Tribe
Voor een wat meer toegankelijke optie, raad ik ‘De Corporate Tribe’ aan. Dit boek behandelt vergelijkbare thema’s als ‘De Tegenstroom mee’, maar dan in een taal die beter pakt binnen organisaties. Het is makkelijker te lezen, bevat prachtige foto’s en het geeft goed de essentie weer. - Frans de Waal–De aap in ons
- Tot slot is er ‘De aap in ons’ van Frans de Waal, een Nederlandse primatoloog die veel in Amerika werkt. Dit boek wordt zelfs aanbevolen in de Amerikaanse politiek en biedt inzicht in onze primaire reacties, die verrassend veel lijken op die van onze ‘DNA-collega’s’.
